مخازن CNG به چهار دستة كلي تقسيم ميشوند:
1- مخازن CNG-I 2- مخازن CNG-II 3- مخازن CNG-III 4- مخازن CNG-IV
1- مخازن CNG-I
اين مخازن بدون درز و از جنس فولاد يا آلومينيوم ميباشند. گرچه نوع آلياژ مورد استفاده و همچنين تنشهاي طراحي اينگونه مخازن در استاندارد مشخص نگرديدهاست وليكن اينگونه مخازن فولادي يا آلومينيومي بايد آزمونهاي كارايي را بگذرانند. آزمونها بهدليل اطمينان از چقرمگي و مقاومت در برابر تنش، خوردگي و ترك در جنس بهكار رفته، صورت ميگيرند.همچنين آزمونهاي سختي و فشار هيدرواستاتيك جهت اطمينان از استحكام مخزن نيز انجام ميگيرند.
2- مخازن CNG-II
اين نوع مخازن داراي يك لاية آستري از جنس فولاد يا آلومينيوم بدوندرز است و قسمت استوانهاي اين آستري، توسط الياف شيشه، آراميد، كربن يا مخلوطي از آنها كه آغشته به رزين است بهصورت محيطي پيچيده شدهاست. ساختار كامپوزيتي اين مخازن، اين امكان را بهوجود ميآورد كه بتوان از ضخامت قسمت فلزي كاست و درنتيجه مخزن سبكتري بهدست آورد. اين مخازن در جهت شعاعي (به جز دو قسمت ابتدايي و انتهايي) تقويت شدهاند. مبناي طراحي اين نوع مخازن بر توانايي آستر فولادي يا آلومينيومي در تحمل فشار بالا ميباشد. در مورد اين نوع مخازن CNG اين نكته شايان توجه است كه فشار اضافي و دماي بالاتر باعث از بين رفتن كيفيت پوشش كامپوزيت نخواهد شد. اين نوع مخازن از الياف پيچي پيوسته ساخته ميشوند كه براي ساخت آنها از آسترهاي فولادي يا آلومينيومي استفاه ميگردد و به آنها مخازن پيچش محيطي گفته ميشود. اين مخازن از سال 1980 ميلادي ساخته ميشوند و مبناي طراحي آنها توانايي آسترهاي فولادي در تحمل بيشينة فشار پرشدن مخزن ميباشد. اين امر به طراحان اجازة استفاده از آسترهايي با تحمل تنش بيشتر از حد معمول را ميدهد.
3- مخازن CNG-III
اين مخازن داراي يك لاية آستري از جنس فولاد يا آلومينيوم بدوندرز بوده و تمام اين لاية داخلي توسط الياف شيشه، آراميد، كربن يا مخلوطي از آنها كه آغشته به رزين است در راستاي محيطي و محوري پيچيده شده و اين ساختار كامپوزيتي كه به مخزن داده ميشود، اين امكان را بهوجود ميآورد كه بتوان از ضخامت قسمت فلزي كاست و درنتيجه مخزن سبكتري را نسبت به مخازن نوع اول و دوم بهدست آورد. اين مخازن با الياف كامپوزيت در جهت محيطي و محوري تقويت شدهاند. اينگونه مخازن از اواسط دهه70 ميلادي براي ذخيرة گاز اكسيژن در مصارف پزشكي استفاده ميشوند. تقويت اين مخازن با الياف كامپوزيت در دو جهت، قابليت تحمل فشار را نسبت به مخازن نوع دوم، افزايش ميدهد.
4- مخازن CNG-IV
اين نوع مخازن داراي يك آستري از جنس پليمر بدون درز هستند و تمام اين لاية داخلي توسط الياف شيشه، آراميد، كربن يا مخلوطي از آنها كه آغشته به رزين است پيچيده شده و اين ساختار تمام كامپوزيت از سبكترين انواع مخازن CNG ميباشد. اين مخازن با الياف كامپوزيت در جهات شعاعي و محوري تقويت شدهاند. اينگونه مخازن قابليت توليد در ابعاد بزرگتر و با قطر بيشتر را دارند. مخازن نوع 4 داراي كمترين وزن ميباشند كه حتي با سيستم سوخت بنزيني قابل مقايسه هستند. اشكال عمدة اين مخازن ايجاد نشتي به مرور زمان در محل اتصال نافي فلزي و آستر پليمري ميباشد. همچنين بهعلت عدم انتقال حرارت مناسب آستري پلاستيكي، حين سوختگيري سريع در اين مخازن افزايش دماي نسبتاً بيشتري ايجاد ميشود.آموزش مكانيك خودرو از جمله مزاياي اين نوع مخازن احتمال كم تركيدگي مخزن در حوادث ميباشد. اين مخازن بسيار شبيه مخازن نوع سوم هستند و تنها از لحاظ نوع و جنس آسترها تفاوت دارند. اين نوع از مخازن براي كاربرد در خودروهاي گازسوز بسيار مناسب هستند و پتانسيل طراحي و ساخت براي عمرهاي طولاني را دارا ميباشندآزمونهاي خستگي انجامشده روي تعداد زيادي از اين مخازن، عمر اين مخازن را بيش از 100000سيكل سوختگيري نشان دادهاند كه در مقايسه با ساير مخازن بالاتر است.
منبع : انجمن علمي مهندسي مكانيك دانشگاه شهركرد