آشنايي با سيستم سوخت رساني LPG

سيستم LPG يكي ديگر از سيستمهاي مي باشد كه در كاهش الودگي تاثير بسزايي دارد LPG و CNG

در كليات با هم مشابه مي باشند اما LPG و CNG در بعضي موارد با هم تفاوت هاي دارند

مخزن گاز مايع : از مخزن گاز مايع براي نگهداري گاز مصرفي خودرو استفاده مي شود و با توجه به نوع

خودرو و حجم موتور ان در ابعاد و اندازهاي متفاوتي طراحي و توليد مي شود بر روي بدنه مخزن گاز مايع

پلاك مشخصات مخزن و نيز يك عدد فلانچ براي نصب شير مركب تعبيه شده است

سيستم سوخت رساني گازي نفتي مايع

مخازن گاز مايع در

ظرفيتهاي 45 و 60 و 80 و 116 ليتري موجود مي باشد كه معمولا به شكل استوانه يا چنبره اي ساخته

مي شود

مخزن هاي 60 ليتري كه بيشتر مورد مصرف دارند داراي وزن خالي 26 كيلو گرم بوده و وزن انها در هنگام

كه پر از مايع هستند در حدود 54 كيلو گرم مي باشد ساختمان انها كه بشكل استوانه اي مي باشد داراي

ابعاد 840 در 315 ميليمتر مي باشد مخازن گاز مايع را معمولا در صندوق عقب خودرو با دو عدد پايه و دو

عدد بست كمر بندي و قلاب محكم مي نمايند

● طول مخزن گاز مايع بايد در حدود 20 ميليمتر كوتاهتر از فاصله بين سطوح جانبي بدنه خودرو در محل

نصب مخزن باشد

● محل نصب گاز مايع بايد داراي استحكام لازم باشد روي شاسي و يا نزديك ان از محلهاي مناسب نصب

مخزن گاز مايع مي باشد

●سطوح تماس مخزن با بستهاي كمربندي بايد بوسيله عايقهاي ضربه گير محافظت شود

● مجراي تهويه مخزن بايد حداقل 150 ميليمتر از سيستم تخليه گازهاي خروجي فاصله داشته باشد

● بستهاي كمربندي بايد مجزا و با فاصله مناسب از هم نصب گردند

●روش نصب مخزن نبايد بگونه اي باشد كه باعث بوجود امدن تنش اضافي در پوسته مخزن شود

● محل نصب مخزن نبايد در مجاورت مناطق با حرارت بالا و منابع توليد جرقه باشد

●اگر از مخزن گاز مايع در فضاي باز مانند قسمت بار وانت بارها استفاده مي شود بايد از پوشش فلزي

براي محافظت از ان استفاده شود

●مخزن گاز مايع بايد طوي نصب شود كه محور طولي ان عمود بر محور طولي خودرو باشد

●بهتر است كف مخزن مايع با بدنه خودرو تماس نداشته باشد و در صورت لزوم مي توان از صفحات

لاستيكي استفاده نمود

● اتال زمين سيستم گاز خودرو نبايد در مجاورت مخزن و متعلقات ان قرار داشته باشد

●محل نصب مخزن بايستي بگونه اي باشد كه از جمع شدن رطوبت و ايجاد خوردگي جلوگيري شود

●كليه پيچها و بستهاي محكم كننده مخزن بايستي در مقابل ارتعاشات خودرو مقاوم بوده و شل نشوند

● محكم كردن بيش از اندازه تسمه هاي مخزن منجر به خم شدن پايه هاي تلسكوپي مي شود كه بايد

از اين كار اجتناب كرده و در بازرسي هاي دوره اي از عدم وجود ان مطمئن شوي

شير مركبmulti valve (LPG)

اين شير بر روي گاز مايع نصب گرديده و داراي اجزا مختلفي است كه هر يك داراي وظايف جداگانه اي

مي باشد

شير اطمينان safety valve1

در صورتي كه فشار داخل مخزن از 25 بار فراتر رود اين شير عمل كرده و گاز را با جريان مناسبي به

بيرون هدايت مي كند

2شير يك طرفه

در هنگام سوخت گيري گاز مايع اين شير اجازه ورود گاز را به داخل مخزن داده و از خروج گاز از داخل

مخزن به بيرون جلوگيري مي كند اين كار بوسيله يك ساچمه و فنر انجام مي شود هنگامي كه لوله پركن

جايگاه سوخت گيري را وارد مجراي سوخت گيري خودروي خود مي نماييم فشار گاز ورودي بر نيروي فنر

پشت ساچمه غلبه كرده و گاز وارد مخزن مي شود و پس از خروج لوله پركن فشار فنر ساچمه را به جلو

رانده و راه خروج گاز بسته مي شود

3- شير دستي قطع جريان گاز

دو عدد شير دستي جهت باز و بسته كردن مسير ورودي و خروجي گاز در نظر گرفته شده است كه در

مواقع ضروري مانند عمليات تعمير يا تست دوره اي مي توان انها را بصورت دستي باز وبسته كرد

شير قطع جريان ناگهاني excess flow valve 4 -

در مواردي كه جريان گاز مايع خروجي از مخزن بطور ناگهاني افزايش يابد اين شير مسير خروج گاز از

مخزن را مي بندد اين عمل در تصادفات ناحيه عقب خودرو كه محل نگهداري مخزن گاز مايع مي باشد از

خروج گاز مخزن جلوگيري مي كند و ايمني را افزايش مي دهد اين شير تا زماني كه فشار دو طرف ان به

حد معيني رسد همچنان بسته مي ماند به همين دليل به هنگام عمل كردن ان يك جريان ضعيف گاز

خروجي شير مركب وجود دارد كه براي ايجاد تعادل فشار دو طرف شير طراحي شده است

5شير خروجي گاز مخزن

اين شير در مسير خروجي گاز مخزن قرار گرفته و بوسيله ان گاز مايع از مخزن خارج مي شود

شناور float 6-

اين شناور كه داراي يك استوانه از جنس فوم و يك بازوي فلزي است درون مخزن گاز مايع قرار گرفته

است و همراه با افزايش يا كاهش سطح گاز درون مخزن حركت نموده و بوسيله يك اهن رباي دائمي كه

بر روي ان تعبيه شده است عقربه نشاند هنده سطح ميزان گاز درون مخزن را حركت مي دهد

7شير قطع جريان 80 درصد

بدلايل ايمني هرگز نبايد بيشتر از 80 درصد حجم مخزن را پر كرده به همين دليل تجهيزاتي را قرار داده اند

كه پس از پر شدن 80 درصد حجم مخزن بطور خودكار مسير گاز مايع به درون مخزن را ببندد

عقربه نشاندهنده سطح گاز درون مخزن level pointer 8-

اين عقربه از طريق اهنرباي شناور حركت كرده و ميزان گاز درون مخزن را نشان مي دهد

سنسور سطح گاز درون مخزن level gauge sensor 9-

در اين مدار با حركت عقربه نشاندهنده سطح گاز ميان دو سنسور سيگنالي به مدار كليد انتخاب سوخت

ارسال مي شود كه با روشن و خاموش كردن پنج ديود نوري سطح گاز درون مخزن را به اطلاع راننده

مي رساند

در پوش شير مركب يا محفظه ضد گاز gas-tight cover (LPG)

اين درپوش از جنس پلاستيك بوده و محفظه شير مركب را گاز بندي مي نمايد تا در صورت بروز نشتي

احتمالي مانع خروج گاز از شير مركب شود اين درپوش داراي دو مجراع گردش هوا مي باشد كه بوسيله

لوله خرطومي به دو عدد چپقي پلاستيكي متصل است اين چپقي ها در سورخهايي كه كف صندوق عقب

خودرو ايجاد مي شود نصب گرديده و از طريق گردش هوا به درون خرطومي و درپوش شير مركب امكان

تهويه هوا تخليه هرگونه نشتي احتمالي گاز را بوجود مي اورد

رگولاتور يا فشار شكن يا تبخير كننده (LPG)

رگولاتور وظيفه دارد گاز درون مخزن را براي استفاده در موتور از حالت مايع به گاز تبديل كرده و فشار ان

را تا حد فشار اتمسفر كاهش دهد . رگولاتور در مسير گاز خروجي مخزن گاز مايع پس از شير برقي قرار

گرفته است شير برقي گاز بين مسير خروج گاز از مخزن و رگلاتور قرارگرفته و در حالت عادي بسته است

و راه ورود گاز به رگولاتور را مي بندد در حالتي كه راننده كليد انتخاب را در وضعيت استفاده از گاز مايع

قرار دهد اين شير برقي فعال شده و مسير گاز بدون رگولاتور را باز مي كند درون اين شير برقي يك فيلتر

كاغذي وود دارد كه از ورود ناخالصي ها بدرون رگولاتور جلوگيري مي كند

1ورودي گاز مايع -

از اين دريچه برنجي گاز مايع وارد اتاقك اول رگولاتور مي شود

اطاقك مرحله اول frist stage room 2-

در اين اتاقك يك ديافراگم و شيطانك و شيطانك متصل به ان وجود دارد كه توسط يك فنر فشار گاز

ورودي به اين اتاقك به ميزان مناسبي كاهش يافته و تبخير مي شود در تبخير كننده هاي 100 كيلو وات

فشار خروجي در حدود 0.7 تا 0.8 واحد فشار بار مي باشد

3شير برقي رگولاتور

اين شير برقي در مسير بين اتاقك مرحله اول و دوم قرار گرفته است به عبارت ديگر به هنگامي كه شير

برقي گاز بسته يا باز است اين شير نيز بسته يا باز مي باشد اين شير برقي جهت افزايش ضريب ايمني

سيستم گاز سوز بكار برده شده است و از ورود ناخواسته گاز به موتور جلوگيري مي نمايد

اتاقك مرحله دوم SECOND STAGE ROOM - 4

گاز مايع پس از تبخير شدن و كاهش فشار در مرحله اول از طريق شير برقي رگولاتور وارد اتاقك مرحله

دوم مي شود فضا و ديافراگم اين اتاقك از اتاقك مرحله اول بزرگتر بوده و فشار گاز داخل ان در حدود

فشار اتمسفر مي باشد متناسب با مكش ايجاد شده توسط موتور ديافراگم مرحله دوم مجراي ورودي گاز

به اين اتاقك را توسط شيطانك متصل به ديافراگم باز و بسته نموده و گاز نياز موتور را فراهم مي كند

اتاقك گردش اب گرم hot water room 5-

براي تبخير شدن گاز مايع در اتاقك مرحله اول از گرماي اب خنك كننده موتور استفاده مي شود اب گرم از

طريق دو عدد شيلنگ و چپقي به اتاقك گردش اب گرم و رگولاتور وارد و خارج شده و گرماي مورد نياز

براي تبخير شدن گاز را از طريق تبادل حرارتي با اتاقك مرحله اول فراهم مي كند

پيچ تنظيم دور ارام IDLE ADJUSTMENT 6-

توسط اين پيچ ميزان گاز مورد نياز موتور در حالت دور ارام تنظيم مي شود

7پيچ تنظيم حالت شتاب گيري خودرو

سرعت حركت ديافراگم اتاقك مرحله دوم بايد متناسب با فشردن پدال گاز و مكش موتور به همين منظور

بر روي شيطانك مرحله دوم يك فنر تعبيه شده است كه بوسيله پيچ الني سرعت حركت ديافراگم مرحله

دوم قابل تنظيم خواهد بود

8خروجي گاز مايع

از اين دريچه برنجي گاز مايع براي مصرف در وتور از رگولاتور خارج مي شود

شير برقي بنزين (LPG)

اين شير در مسير لوله بنزين بين پمپ بنزين و كاربراتور خودرو قرار گرفت و در حالت عادي بسته است و

زماني اين مسير را باز مي كند كه راننده كليد انتخاب سوخت را در وضعيت بنزين قرار دهد

زيرا اين شير برقي يك شير دستي بنام شير يكسره باي پس وجود دارد كه در موارد ضروري مانند

مواقعي كه امكان فعال كردن هيچيك از شيرهاي برقي گاز و بنزين توسط كليد انتخاب سوخت وجود

نداشته باشد مسير بنزين با بستن اين شير يكسره باز خواهد شد

مخلوط كننده يا ميكسر (LPG)

وظيفه ميكسر مخلوط كردن نسبت مناسبي از هوا و گاز براي مصرف در وموتور مي باشد اين قطعه بر

روي كاربراتور نصب مي شود و بر حسب شكل دهانه كاربراتور و نوع عملكرد ميكسر و حجم موتور در

انواع مختلف طراحي مي شود

پيچ حداكثر جريان (LPG)

توسط اين پيچ حداكثر جريان گاز مورد نياز در دورهاي بالا پيش از ورود به ميكسر تنظيم مي شود

پر كن refueling point(LPG)

پر كن وسيله ايست كه از طريق اتصال تلمبه گاز به ان گاز مايع به درون مخزن جريان يافته و عمل

سوختگيري انجام مي شود اين وسيله يك شير يك طرفه بوده و تنها امكان ورود گاز به داخل مخزن را

مي دهد

كليد انتخاب سوخت change – over switch (LPG)

توسط اين كليد مي توان نوع سوخت مصرفي خودرو را از گاز به سوخت دوم خودرو يا بلعكس تغيير و از

ميزان گاز موجود در مخزن اطلاع يافت اين كليد داراي يك مدار الكترونيكي بوده و از بخشهاي زير تشكيل

گرديده است

1كليد انتخاب سوخت

با استفاده از اين كليد مي توان نوع سوخت مصرفي خودرو را انتخاب كرد اين كليد با فرمان دادن به شير

برقي گاز شير برقي بنزين و شير برقي رگولاتور انها را متناسب با سوخت انتخابي مورد نظر راننده باز و

بسته مي نمايد

به هنگام تغيير سوخت از گاز به بنزين و يا بلعكس فرمانهاي ارسالي به شير برقي متفاوت مي باشد

بدين ترتيب كه فرض مي كنيم خودرو در حال استفاده از سوخت گاز است و مي خواهيم از سوخت بنزين

استفاده نماييم در اين حالت چنانچه مستقيماشير برقي گاز را ببنديم و شير برقي بنزين را باز كنيم خودرو

خاموش خواهد شد زيرا پياله بنزين كاربراتور خالي از سوخت بوده و براي پر شدن ان نياز به زمان كوتا

مي باشد لذا در اين حالت كليد انتخاب سوخت چند لحظه هر دو شير گاز و بنزين را فعال كرده و سپس

بطور خودكار شير برقي گاز را مي بندد با اين نوع تغيير سوخت از خاموش شدن خودرو جلوگيري خواهد

شد اگر بخواهيم سوخت مصرفي را از بنزين به گاز تغيير دهيم در اين حالت چنانچه مستقيما شير برقي

بنزين را ببنديم و شير گاز را باز كنيم موتور به حالت لرزش مي افتد (خفه كردن موتور ) زيرا خودرو از

سوخت بنزين استفاده مي كرده و به همين دليل پياله كاربراتور مقداري بنزين خواهد داشت كه پس از

فعال شدن شير برقي گاز در واقع موتور از هر دو سوخت بنزين و گاز استفاده خواهد كرد لذا موتور خفه

كرده و خاموش خواهد شد

براي جلوگيري از اين مشكل بايد اجازه دهيم سوخت درون پياله كاربراتور كاملا خالي شده و سپس از

سوخت گاز استفاده كنيم بنابراين به هنگام تغيير سوخت از بنزين به گاز كليد انتخاب سوخت فرمان بسته

شدن هر دو شير برقي بنزين و گاز را مي دهد و تا كه بنزين كاربراتور مصرف شود اين حالت ادامه

خواهد داشت پس از ان شرايط جهت استفاده موتور از سوخت گاز فراهم مي شود

نشانگر سطح گاز مخزن level indicator 2-

اين نشانگر تعدادي ديود نوري سبز و قرمز دارد كه هر يك از چراغهاي سبز رنگ نشان دهنده سطح

معيني از گاز درون مخزن مي باشد چراغ قرمز رنگ تنها زماني روشن مي شود كه گاز درون مخزن رو به

اتمام باشد.آموزش مكانيك خودرو به هنگام پر بودن مخزن تمام چراغهاي سبز رنگ روشن شده و هر بار كه حجم گاز به نسبت

معيني كاهش مي يابد يكي از چراغهاي سبز رنگ خاموش مي شود

3مدار ساسات -

زماني كه خودرو از سوخت گاز مايع استفاده مي كند و با باز كردن كليد استارت خودرو شير برقي گاز

بطور خودكار باز مي شود و براي چند ثانيه گاز بدون ميكسر و كاربراتور جريان مي يابد و سپس مدار

فرمان الكتريكي بستن گاز را ادامه داده و شير برقي گار را غير فعال مي كند بدين ترتيب پيش از استارت

زدن مقداري گاز جهت روشن شدن اوليه موتور فراهم مي شود

4مدار قطع گاز

در حالتي كه موتور با سوخت گاز كار مي كند ممكن است به هر دليل خودرو خاموش شود و بدليل انكه

كليد مصرف سوخت باز است برق داخل سيستم شده و باز بودن شير برقي گاز مي تواند موجب نشت

گاز در محوطه موتور و بروز حادثه شود به همين دليل در مدار الكترونيكي كليد سوخت يك مدار حفاظتي

طراحي شده است كه به محض خاموش شدن موتور شير برقي گاز را غير فعال نموده و مسير جريان گاز

را مي بندد

منبع : سيستم هاي سوخت رساني جامع خودرو (مهندس حسين رمضاني)