لزوم استفاده از كمك فنر يا ارتعاش گير
وظيفه كمك فنر همان گونه كه از اسم ان مشخص است اين است كه به فنر كمك مي نمايد
فنر در قبال نيروي خارجي تغيير شكل داده و انرژي ذخيره مي كند به محض حذف نيروي خارجي
انرژي ذخيره شده را به سرعت ازاد مي نمايد و چند بار ارتعاش مي نمايد تا متعادل شود اگر به
سيستم تعليق در حال ارتعاش ارتعاش جديدي وارد شود دامنه ارتعاشات با هم جمع و توليدروزنانس
مي نمايد كه براي سرنشينان بسيار ناراحت كننده ميباشد براي اين منظور استفاده ازارتعاش گير يا
كمك فنرباي خودرو ضروري مي باشد
اساس كار كمك فنر:
كمك فنر در سيستم تعليق موازي با فنر بسته مي شود و مانند فنر نيروي محوري را جذب مي كند
در موقع جمع شدن كمك فنر به سهولت منقبض شده اما در موقع باز شدن كمك فنر مقاومت
مي نمايد و با كندي باز مي شود وقتي كمك فنر فشرده مي شود روغن از سوراخهاي درشت تر
سوپاپ ان جابجا مي شود و لذا به سهولت تغيير مكان مي دهد اما وقتي حالت انبساط ان فراميرسد
برگشت روغن به محل اوليه خود از مجاري كوچكتر ميسر مي گردد در اثر برگشت روغن از مجاري
كوچك نيروي اصطكاك روغن بالا رفته و انرژي مكانيكي به انرژي حرارتي تبديل مي گردد سپس
گرما روغن در فضا پخش مي گردد متداول ترين ارتعاش گيرها نوع تلسكوپي است كه از دو
سيلندر يك طرف بسته ساخته شده و قسمت بسته ان به پوسته محور چرخ متصل مي شود طرف
باز سيلندر به سمت بالا قرار داشته و در داخل ان يك پيستون با دسته پيستون حركت مي كند
دسته پيستون به شاسي بسته مي شود البته سيلندر هاي نوع دو جداره هم بكاررفته است كه در
روي پيستون دو نوع سوپاپ وجود دارد نوع مجرا درشتان هنگام فشرده شدن و نوع مجرا ريز ان در
موقع باز شدن در معبر روغن قرار مي گيرد كمك فنرهاي تلسكوپي يك لوله اي يا دو لوله اي
مي باشد كه در نوع دو لوله اي روغن بين دو جداره و در نوع يك لوله اي روغن در طرفين پيستون
جابجا مي شود
انواع كمك فنر
الف كمك فنر تلسكوپي هدروليكي ب كمك فنر گازي
كمك فنر تلسكوپي هيدروليكي : اين كمك فنرها از دو يا سه لوله هم محور تشكيل شده است
اگر كمك فنر سه لوله اي باشد خارجي ترين لوله گردگير است طرز كار اين كمك فنر در موقع باز
شدن به اين صورت مي باشد كه روغن داخل محفظه بالاي پيستون به طرف پايين و به داخل
محفظه زير پيستون رانده مي شود روغن پس از عبور از گذرگاه هاي نگهدارنده سوپاپ برگشت از
ميان ديسك سوپاپ برگشت با فشار خارج شده و از ميان كليه سوراخ هاي پيستون عبور مي كند
در طي كورس باز شدن روغني كه در محفظه بالاي پيستون تحت فشار قرار گرفته به محفظه زير
پيستون جريان مي يابد اين عمل براي جبران حجم جابجا شده ميل پيستون است زماني كه ميل
كمك فنر به بالا كشيده مي شود فنر سوپاپ مكش در مجموعه سوپاپ فشاري به واسطه عبور
روغن بلند شده به طوري كه سوپاپ دي*** فشاري و سوپاپ نگهدارنده اجازه عبور روغن را
مي دهد در ضمن مرحله جمع شدن كمك فنر عكس مرحله باز شدن مي باشد
كمك فنر گازي : بزرگترين امتياز كمك فنر گازي نسبت به كمك فنر هيدروليكي در انتقال سريع
حرارت مي باشد چون لوله خارجي ان در تماس مستقيم با هوا است لذا انتقال حرارت سريع تر
انجام ميشود اين نوع كمك فنر ها در درجه حرارتي بيش از 200 درجه سانتي گراد به خوبي كار
مي كند معمولا طراحي ان ها از يك يا دو لوله هم محور ساخته شده و كاربرد وسيعي در صنايع
خودرو سازي دارند براي مثال در صندوق عقب بعضي از خودروهاسواري و اتوبوس ها و حتي تخت
خوابهاي بيمارستان و صندليهاي دندان پزشكي كاربرد دارد در ضمن در درون كمك فنراز گاز تنها
استفاده نشده بلكه از گاز و روغن استفاده شده كه اين روغن و گاز در دو محفظه جدا از هم قرار
دارند و هر يك وظيفه خاص خود را در موقع جمع شدن و باز شدن كمك فنرانجام مي دهد
كاويتاسيون در كمك فنر
هنگامي كه سرعت باز شدگي كمك فنر زياد باشد شيوهايي براي عبور بيشتر روغن از محفظه
ذخيره به داخل سيلندر به كار بسته شده ليكن اگر اين سرعت از معمول بيشتر باشد روغن بلافاصله
فضاي خالي شده ناشي از حركت پيستون و ميل پيستون را جبران نمي كند لذا اين خلا عامل تقليل
فشار محيط خود شده و روغن هيدروليك در فضاي بسته سيلندر تبخير مي شود اين پديده تبخير كه
همراه با وارد امدن ضربه به پيستون و لوله خارجي شده ايجاد حفره هاي هوا روي پيستون مي گردد
و به كاويتاسيون موسوم است
عيب يابي كمك فنر
متاسفانه بيشتر رانندگان به كمك فنرها كه يكي از اساسي ترين قسمت ايمني خودرو است ;
اهميتي به نقايص ان نمي دهند وبيشتر توجه انان به ترمزها لاستيكها;كمربند ايمني و چرخها و
فرمان مي باشد .در صورتيكه كمك فنر نقش بسيار ارزنده ائي در ايمني خودرو دارد جالب است
بدانيم در صورت خرابي كمك فنرها ضريب خرابي ساير قطعات خودرو نيز افزايش مي يابد. اين
قطعات شامل :1-فنر تعليق 2-جعبه فرمان 3-ديفرانسيل 4-لاستيك چرخها 5-بلبرينگ چرخها
6-بوشهاي لاستيكي سيستم تعليق 7-گيربكس 8-سيستم تعليق 9-مجموعه سيبكهاي فرمان
لذا به منظور ايمني بيشتر اطلاعات ذيل ميتواند ديد بهتري در خصوص شناخت وتشخيص خرابي هاي
كمك فنر ارائه نمايد.
۱-اگر كمك فنر نشتي دارد حتما بايد كمك فنر تعويض گردد. ۲-بالا و پايين رفتن خودرو به خصوص اگر
جاده ناهموار باشد و يا شيرجه رفتن خودرو در حين ترمزهاي شديد ممكن است به دليل خرابي كمك
فنرها باشد. ۳-اگر در سر پيچ; خودرو بيش از حد بپيچد به نحوي كه راننده براي كنترل ان بايد تلاش
بيشتري كند اين روند مي تواند از خرابي كمك فنر باشد۴-اگر چرخها روي جاده برقصند و يا بالا و پايين
روند ممكن است از فرسودگي فنرها و كمك ها باشد. 5-اگر بوشهاي محل نصب كمك فنر ترك
خوردگي و يا تغيير شكل داده اند باعث سرو صدا در سيستم تعليق به خصوص در موقع شتاب گرفتن
; ترمز كردن ويا عبور از ناهمواريهاي سطح جاده مي شود. بنابراين هرچه زودتر نسبت به تعويض
بوشها اقدام شود.در غير اين صورت ايمني خودروبه شدت كاهش پيدا مي كند. 6.باركردن خودرو
بيش از ظرفيت ان عامل مهمي در ضيعف شدن سيستم تعليق منجمله كمك فنرها مي شود.به
خصوص زماني كه حركت اتومبيل در ناهمواري هاي جاده قرار بگيرد.آموزش مكانيك خودرو واگر سرعت متناسب
با جاده و بار نباشد باعث شكسته شدن اتصالات مي شود . در نتيجه ناامن بودن خودرو و
سرنشينان حتمي است