كلاچ اصطكاكي
كلاچ دستگاهي است كه نيروي موتور را از گيربكس قطع يا وصل مي كند يا به عبارت ساده تر عمل كلاچ براي تعويض دنده هاي گيربكس است اين عمل به وسيله پدال كه زير پاي چپ راننده قرار دارد
انجام مي شود به اين ترتيب كه با فشار به پدال كلاچ صفحه فلايويل جدا مي شود و نيرو به گيربكس(جعبه دنده) نمي رسد و در نتيجه چرخ هاي وسيله نقليه ازاد مي شود بر عكس بارها كردن كلاچ صفحه كلاچ به فلايويل مي چسبد ونيروي موتور تابع سرعت و قدرت دنده گيربكس مي شود قطعات كلاچ عبارتند از صفحه كلاچ و دو شاخه كلاچ و صفحه فلايويل و بلبرينگ كلاچ و اهرم و شاخك ها صفحه دهنده و ديسك كلاچ كه از يك كاسه مانند از نوع چدن تشكيل شده است
همانطور كه گفته شد كلاچ وسيله اي را براي جدا كردن دستگاه مولد نيرو و از ساير قسمت هاي
استفاده از نيرو تامين مي كند كلاچ انواع مختلفي دارد : يك صفحه اي و دو صفحه اي و روغني و
خشك و كلاچ هاي اتوماتيك قطع كردن نيرو به علل نيرو زير لازم است
1- گشتاور حاصل از پيستون يك موتور جرقه اي در سرعت خيلي كم صفر بوده و با زياد شدن سرعت
موتور زياد مي شود تا به حد متوسطي مي رسد بنابراين براي وارد كردن گشتاور كافي به قسمت
هاي به حركت دراورنده خودرو (چرخ ها) در لحظه شروع به حركت لازم است موتور قبل از انتقال
نيروي خود به قسمت مورد استفاده قرار دهنده نيرو با سرعت كم و بدون بار حركت كند
2- تعويض دنده ها تقريبا براي يك راننده در هنگام ارتباط موتور با دستگاه انتقال نيرو و غيره ممكن
است كلاچ باعث قطع شدن انتقال نيرو از موتور به قسمت هاي حركت كننده شده و در نتيجه عوض
كردن دنده اسان مي شود
3- در هنگام راه اندازي موتور بهتر است كه گشتاور اينرسي قسمت هاي دوار را كه راه انداز را به
در مي اورد به حداقل رساند اين عمل با قطع كردن قسمت هاي مورد استفاده قرار دهنده نيرو از
ميل لنگ به وسيله كلاچ عملي مي شود
صفحه كلاچ
اين وسيله سبب به حركت درامدن ساير قسمت هاي كلاچ مي باشد صفحه كلاچ شامل رويه هاي
اصطكاكي (لنت هاي صفحه كلاچ ) است كه به يك صفحه فولادي پرچ شده اند صفحه فولادي حركت
دوراني را توسط فنرهاي پيچشي به صفحه داخلي منتقل مي كند صفحه داخلي با محور خروجي از
موتور كه محور ابتدايي دستگاه انتقال حركت است درگير است رويه هاي اصطكاكي بين دو عضو
محرك يعني چرخ طيار و صفحه فشار در اثر نيروي وارد از فنرهاي بين روپوش و صفحه فشار كاملا
تحت فشار قرار مي گيرد
ازاد شدن كلاچ
براي ازاد كردن كلاچ (جدا كردن دستگاه مولد نيرو از دستگاه انتقال نيرو) كاسه ساچمه ازاد كننده
(بلبرينگ كلاچ) به وسيله زائده اي كه ان را به پدال كلاچ مربوط مي كند به طرف چپ رانده مي شود
حركت كاسه ساچمه ازاد كننده باعث مي شود كه اهرم ازاد كننده مانع از فشار دادن صفحه فشار
شده و فنرها را تحت فشار قرار دهد رويه هاي اصطكاكي كلاچ (لنت هاي صفحه كلاچ) ديگر بين چرخ
طيار و صفحه فشار دهنده تحت فشار قرار نمي گيرد عضو به حركت درايند يعني صفحه كلاچ ازاد
خواهد بود كه مستقل از اجزاي متحرك يعني چرخ طيار و صفحه فشار مي چرخد
درگير شدن كلاچ
به منظور درگير كردن كلاچ (مربوط كردن دستگاه مولد نيرو به دستگاه انتقال نيرو) نيروي وارد به پدال
كلاچ حذف مي شود فنرهاي صفحه فشار در اين موقع سبب فشردن صفحه فشار به رويه هاي صفحه
كلاچ مي شوند بنابراين عضو به حركت درايند بين دو عضو متحرك تحت فشار قرار مي گيرد و گشتاور
حاصل از موتور به طور مساوي بين چرخ طيار و صفحه فشار تقسيم مي شود و بر اثر نيروي اصطكاكي
مماسي بين اعضاي متحرك و عضو به حركت درايند به دستگاه انتقال نيرو منتقل مي شود پمپ كلاچ
براي سهولت كار كلاچ تعبيه شده و دو نوع مي باشد يكي پمپ بالا و ديگري پمپ پايين
حذف ارتعاش ميل لنگ
به علت فاصله زماني موجود بين ضربات قدرت منطقه ميل لنگ گاهي در ميل لنگ ارتعاش هاي
پيچشي شديد به وجود مي ايد اگر اين ارتعاش ها به بدنه منتقل كننده نيرو منتقل شود صداي
شديدي توليد شده و دنده نيز به زودي سائيده مي شود براي جلوگيري از اين وضع بعضي انواع طرح
هاي حذف كننده ارتعاش لازم است كلاچ بهترين جاي تعبيه اين طرح هاست اين طرح معمولا شامل
فنرهاي لوله هاي و واشرهاي اصطكاكي تعبيه شده و در صفحه كلاچ مي باشد بنابراين در هنگامي
كه ميل لنگ به طور پيچشي ارتعاش دارد حركت نسبي بين رويه هاي اصطكاكي و تيغه محوري به
وسيله فنرهاي لوله اي امكان پذير است و نيروي ارتعاشي به وسيله واشر اصطكاكي حذف مي شود
معايب سيستم كلاچ
1- لرزش اتومبيل هنگام رها كردن كلاچ
به علت خسته شدن و از فنريت افتادن توپي صفحه كلاچ نيروي وارد به صفحه كلاچ خنثي شده و در
نتيجه هنگام حركت اتومبيل دچار لرزش مي شود معيوب بودن فنرهاي صفحه فشار دهنده ديسك
هم همين عيب را دارد براي رفع اين عيب بايد صفحه كلاچ به طور كامل تعويض شود
2- بكسواد كلاچ
به علت تمام شدن لنت صفحه كلاچ يا چرب شدن لنت كلاچ بكسواد كرده و در نتيجه نيروي موتور
به يكديگر به طور كامل منتقل نمي شود آموزش مكانيك براي رفع عيب بايد اقدام به تعويض لنت و رفع چربي روي
لنت كرد
نكته : عواملي كه باعث چرب شدن لنت مي شود معيوب شدن كاسه نمد جلو گيربكس و انتهاي
ميل لنگ است
