كارايي مالتي پلكس

مالتي پلكس در كم كردن حجم سيمها در خودرو نقش زيادي داشته است براي مثال درپژو206

محدوديتهاي سيستم سيمكشي معمولي

در طي دو دهه گذشته پيچيدگي سيستمهاي سيمكشي مدرن به طور پيوسته افزايش يافته

است و در سالهاي اخير اين افزايش به شدت چشمگير شده است اكنون كار به جايي رسيده

است كه اندازه و وزن دسته سيم به مشكل مهمي تبديل شده است تعداد سيمهاي لازم در

مورد اتومبيلهاي رده بالا حدود 1200 رشته مي رسد دسته سيم لازم براي كنترل همه كاركردهايي

كه به در سمت راننده مربوط مي شود ممكن است تا 50 رشته سيم داشته باشد و سيستمهاي

واقع در ناحيه داشبورد ممكن است به تنهايي بيش از 100 رشته سيم و اتصال داشته باشند

بنابراين اشكار است كه گذشته از مشكل بديهي اندازه و وزن دسته سيم با افزايش اتصالها و

سيمها احتمال بروز عيب هم بيشتر مي شود تخمين زده مي شود كه هر 10 سال پيچيدگي

سيم كشي اتومبيل دو برابر مي شود

تعداد سيستمهاي كه به صورت الكترونيكي كنترل مي شود پيوسته رو به افزايش است هم اكنون

استفاده از بعضي از اين سيستمها متداول شده است و استفاده از بعضي ديگر نيز رو به افزايش

است به عنوان نمونه چند تا از اين سيستمها را نام مي بريم

1- سيستم اداره موتور

2- سيستم ترمز قفل نشو

3- سيستم كنترل كشش

4- سيستم متغير تنظيم زماني سوپاپ

5- سيستم كنترل جعبه دنده

6- سيستم تعليق فعال

همه اين سيستمها كار خود را انجام مي دهند اما به يكديگر هم مربوط اند بسياري از حسگرهاي

كه براي يك واحد كنترل الكتريكي داده فراهم مي كنند بين همه واحد يا بعضي از انها مشترك اند

يكي از راههاي ممكن استفاده از يك كامپيوتر براي كنترل همه سيستم هاست اما توليد اين كامپيوتر

به تعداد كم بسيار پرهزينه است را دوم استفاده از گذرگاه مشترك دادهاست بدين ترتيب ارتباط

بين مدولها برقرار مي شود و اطلاعات دريافتي از حسگرهاي وسايل مختلف در دسترس همه وسايل

قرار مي گيرد حال اين فكر را كمي توسعه مي دهيم اگر بتوان دادها را از طريق يك سيم انتقال داد

و به همه بخشهاي اتومبيل رساند ان گاه مي توان سيمكشي اتومبيل را به سه رشته سيم كاهش

داد اين سيمها عبارت خواهند بود از يك سيم برق يك سيم اتصال بدنه و يك سيم سيگنال فكر

استفاده از يك سيم براي انتقال چندين سيگنال فكر تازه اي نيست و سالهاست كه در عرصه هاي

مانند مخابرات را دور به كار مي رود براي (مالتي پلكس) كردن چندين سيگنال روي يك سيم از دو راه

اصلي استفاده مي شود اين راها عبارت اند از مالتي پلكس كردن تقسيم فركانسي و مالتي پلكس

كردن تقسيم راديويي است اگر بيش از حد ساده كردن موضوعي پيچيده قابل قبول باشد ميتوان

گفت كه نوعي از مالتي پلكس كردن تقسيم زماني معمولا در انتقال سيگنالهاي رقمي به كار مي رود

حال سيستمهاي سيمكشي ماتي پلكس را براي كاربرد اتومبيل بررسي مي كنيم اين نوع سيمكشي

را سيستم برق رساني حلقوي نيز مي نامند استفاده از سيستمهاي سيم كشي مالتي پلكس

سالهاي متمادي بررسي شده است و در اواخر دهه 1970 لوكاس سيستمي را ابداع كرد كه براي

ازمايش روي اتوبوسهاي ليلاند نصب شد قبلا همين سيستم را روي رور 2000 ازومده بودند در مالتي

پلكس گذرگاه داده و كابلهاي برق رساني بايد به همه نواحي سيستم برقي اتومبيل سركشي كنند

براي تجسم طرز كار اين سيستم رويدادهايي را كه هنگام روشن و خاموش كردن چراغهاي بغل رخ

مي دهند در نظر بگيريد ابتدا وقتي راننده كليد چراغ را ميزند سيگنال منحصر به فردي روي گذرگاه

داده قرار مي گيرد اين سيگنال را فقط گيرندهاي خاصي تشخيص مي دهند كه جزئي از هر مجموعه

چراغ هستند اين گيرندها به نوبه خود بين سيم برق و چراغها اتصال برقرار مي كنند

در هنگام خاموش كردن چراغها نيز عملياتي آموزش مكانيك به همين ترتيب انجام مي شود با اين تفاوت كه اين بار

رمزي كه وارد گذرگاه داده مي شود متفاوت است و فقط گيرندهاي مقتضي ان را به عنوان رمز

خاموشي شناسايي مي كنند

گذرگاه داده مالتي پلكس

براي انتقال دادهاي مختلف از طريق يك خط بايد چندين معيار را به دقت تعريف و بر سر انها توافق

كرد اين تعريف معيارها را قرار داد ارتباطي مي نامند بعضي از متغير هايي كه بايد تعريف شوند به

قرار زيرند

1- روش نشاني دادن

2- ترتيب انتقال

3- سيگنالهاي كنترل

4- خطايابي

5- سرعت يا اهنگ انتقال

محيط مادي را نيز بايد تعريف و بر سر ان توافق كرد محيط مادي شامل موارد زير است

1- واسطه انتقال مثلا سيم مسي تار نوري و غيره

2- نوع رمز گذاري براي انتقال مثلا قياسي و يا رقمي

3- نوع سيگنال مثلا ولتاژ جريان فركانس و غيره

مدار مورد استفاده براي براورده كردن معيارها بالا را مدار فصل مشترك گذرگاه مي نامند و

غالبا به صورت يك اي سي است در بعضي موارد اين اي سي مدارهاي اضافي مثلا به صورت

حافظه دارد

اما با توجه به اين كه تعداد زيادي از اين تراشه ها در اتومبيل مصرف مي شود مي توان انها را به

قيمت ارزان توليد كرد مانند هر سيستم قراردادي ديگر انتظار مي رود كه بتوان از فقط يك قرارداد

استفاده كرد اما هميشه هم اين طور نيست

منبع : سيستمهاي برقي و الكترونيكي اتومبيل (مهندس محمد رضا افضلي)