در ادامه آموزش تصويري عيب يابي خودرو پرايد به زبان ساده +فيلم در اين بخش از آموزش ها مي خواهيم به معرفي انواع سنسورهاي خودرو بهمراه توضيح كاركرد هر يك بپردازيم.
مقدمه:
چنانچه شما هم علاقمند به آشنايي با انواع سنسورهاي خودرو هستيد پيشنهاد مي كنيم اين مطلب را تا انتها دنبال نماييد و با مهمترين سنسورهاي خودرو ها آشنا شويد و همچنين نوع عملكرد آنها را ياد بگيريد.
سنسور دماي آب خودرو چگونه كار مي كند؟ (فيلم آموزشي):
مطلب كاربردي: آموزش تصويري عيب يابي استارت خودرو به زبان ساده +فيلم
معرفي مهمترين سنسورهاي خودرو:
- سنسور فشار داخل مانيفولد يا MAP
- سنسور دور موتور يا RPM
- سنسور دريچه گاز يا TPS
- سنسور دماي آب يا خنك كننده موتور يا CTS
- سنسور دماي هواي ورود يا ATS
- سنسور اكسيژن
- سنسور ضربه
- استپر موتور
- سنسور سرعت
- سنسور جريان هوا يا ECU
- سنسور موقعيت ميل سوپاپ
- سنسور ناك
۱- سنسور MAP :
قطعه اي به نام MAP سنسور وجود داره كه يكي از قطعات كليدي موتور هاي انژكتوره و مخفف Manifold Absolute Pressure sensor است. MAP سنسور بعضي از خودروها علاوه بر MAP، سنسور دما هم دارند و دماي هواي ورودي به موتور را مي سنجد اين سنسور نقش كليدي و مهمي دارد.
همانطور كه از نام آن پيداست، وظيفه اين قطعه گزارش فشار منيفولد ورودي هوا به ECU هست و به اين اين صورت كه وقتي گاز ميدهيم يا گاز رو رها ميكنيم، وقتي از شهري به شهر ديگه ميرويم و… همه اين ها باعث تغييرات فشار ميشوند كه به وسيله اين سنسور و مديريت ECU، هميشه بهترين شرايط كاري براي موتور فراهم ميشود.
ورودي هواي موتور، منيفولد و تمام قطعات مربوطه از جمله اين سنسور ها هميشه در معرض جريان هواي چرب به دليل وجود لوله برگشت بخارات روغن در سر هواكش هستند و به اين دليل چرب ميشوند.
اين چربي به مرور ميتواند روي قطعات داخلي سنسور ها بنشيند و مانع كارايي دقيق آنها شود، به همين دليل بايد سرويس شوند. شستشوي سنسور براي رفع كپ و مكث موتور و همچنين عدم شتاب مناسب مفيد (در موارد خاص) و همچنين به افزايش عمر اين قطعه هم كمك ميكند.
۲- سنسور دور موتور يا (ckp يا TDC يا ESS يا RPM):
اين سنسور يكي از مهمترين قطعات سيستم انژكتوري مي باشد در صورت خرابي خودرو استارت مي خورد ولي روشن نمي شود.
وظايف سنسور دور موتور
- تنظيم دور آرام
- اعلام نقطه مرگ بالا در زمان قرار گيري در مقابل دو دندانه حذف شده فلايويل
- تشخيص دور موتور
- اعلام اوانس استاتيكي (جرقه)
محل قرارگيري سنسور:
محل قرار گيري سنسور دور موتور در روي پوسته كلاج مقابل فلايويل است كه فاصله آن با فلايويل حدود ۱ تا ۲ ميليمتر است.
ECU با دريافت دامنه پالس هاي ارسال شده از سنسور،موقعيت ميل لنگ و زمان جرقه زني سيلندر يك را تشخيص داده و دستورات لازم را به عملگرها ميدهد.
عيب يابي سنسور دور موتور:
در صورت خرابي آن تحت هيچ شرايطي خودرو روشن نمي شود و اگر روشن باشد خاموش مي شود گاهي مواقع به دليل گرفتن براده و روغن و گريس اطراف موتورباعث اختلال در ارسال سيگنال به (ECU) مي شود كه اگر آن را تميز كنيد مي توان دوباره خودرو را در صورت سالم بودن سنسور روشن كرد ولي كد خطا در حافظه (ECU) مي ماند در صورتي كه عقربه دور شمار خودرو شلاق بزند و يا دچار حالت (CUT OFF) در دور هاي بالا شود سنسور را بايد چك شود.
(CUT OFF) به حالتي از موتور مي گويند كه در خودرو هاي انژكتوري و در افزايش دور موتور بيش از اندازه و يا در مواقعي كه يهو يا آني پا را از روي پدال گاز برداريم باعث قطع موقت سوخت مي شود كه باعث عدم خرابي موتور و كاهش مصرف سوخت و كاهش سريع دور موتور مي گردد كه اين قطع جريان در مدت زمان خيلي كم صورت مي گيرد.
نكته: در خودروهاي كاربراتوري از يك قطعه كه داراي دو عدد سيم بود كه يكي از سيم ها به IGN سوييچ و ديگري به پايه منفي كويل متصل ميشد استفاده ميشد.
عيوب ناشي از سنسور دور موتور
- بالا و پايين رفتن دور موتور در اثر كثيفي قسمت رسانا
- روشن نشدن خودرو در صورت تغيير فاصله نوك سنسور با فلايويل يا شل شدن پيچ ان
- تغيير دور ارام يا كات اف (Cut Off) مثلا از ۵۵۰۰ به ۴۸۰۰
- روشن نشدن خودرو در نوع ساژم
- بدكار كردن موتور در دور ارام
- كپ كردن بي موقع مثلا در دور ۳۵۰۰ و شلاق خوردن خودرو
۳- سنسور اكسيژن:
داراي دو نوع است تك سيم و يا يك سوكت چهار سيم است. مدل تك سيم در پرايد مدل كيا استفاده مي شود كه بدون گرمكن مي باشد. مدل سوكت دار در اكثر خودرو هاي جديد بدليل دارا بودن گرمكن و دقت بالا استفاده مي شود و فقط داراي پايه كوتاه و پايه بلند است و نوع سوكت آنها فرق دارد.
وظايف سنسور اكسيژن:
سنسور اكسيژن مقدار اكسيژن در گازهاي خروجي را سنجيده و آنرا تبديل به ولتاژ و اطلاعات را به (ECU) ميدهد اين سنسور اولا نسبت سوخت و هوا را سنجيده و نسبت را تصحيح مي كند و ثانيا تعديل غني و رقيق بودن سوخت و هوا را انجام مي دهد.
جايگاه سنسور اكسيژن:
در روي اگزوز در قبل از كاتاليست و در بعضي خودروها كه دو سنسور اكسيژن دارند يكي در قبل از كاتاليست وبعد از آن قرار دارد.
ساختار سنسور اكسيژن:
از بدنه سراميكي (چيني) و الكترودهايي از جنس پلاتينيوم و غلاف آن از جنس دي اكسيد زير كونيم و داراي يك المنت گرم شونده مي باشدكه دماي سنسور را تا ۳۰۰ الي ۸۰۰ درجه سانتي گراد مي رساند.
شرح كار سنسور اكسيژن:
اين سنسور حساس به تغييرات مقدار اكسيژن دارد و نوك سنسور داخل لوله اگزوز است كه با مقدار اكسيژن موجود در اگزوز ايجاد واكنش كرده و توليد سيگنال و آن را به (ECU) ارسال تا مقدار سوخت و هوا را تصحيح كند بصورتي كه اگر ميزان اكسيژن در اگزوز كم باشد سوخت غني است و با ارسال سيكنال با ولتاژ كم سوخت را كم مي كند و اگر ميزان اكسيژن در اگزوز زياد باشد سوخت رقيق است و با ارسال سيكنال با ولتاژ زياد سوخت را زياد مي كند.
عيب يابي سنسور اكسيژن:
خرابي سنسور مصرف سوخت را بالا مي برد. گرمكن سنسور اكسيژن در دماي ۲۴ درجه سانتي گراد حدود ۴ اهم است (دو سيم سفيد رنگ)
از پايه هاي ۳و۴ دو سيم اتصال و سوكت را جا بزنيد دو سيم را به ولت متر متصل كرده و مقدار ولتاژ بين ۰ تا ۹/۰ ولت بايد متغيير باشد.
نكته! اين كه اگر المنت سوخته باشد خام سوزي و نسبت صحيح سوخت و هوا تنظيم نمي شود چون فعاليت دقيق سنسور در دماي ۳۰۰ تا ۸۰۰ درجه سانتي گراد است.
نكته مهم اينكه سنسور اكسيژن داراي مواد راديو اكتيو بوده كه در تشخيص گاز هاي موجود در اگزوز تاثير بسزايي دارد كه در هنگام تعميرات بايد دقت شود كه از تماس نوك سنسور با بدن مخصوصا در زماني كه آن نو است جلوگيري كنيد اين اثر به مرور زمان در مدت تقريبا يك سال از بين و يا كاهش ميابد.
خودرو هايي كه داراي سنسور اكسيژن هستند نياز به تنظيم موتور ندارند.
سوختن سنسور اكسيژن معمولا در زمستان اتفاق مي افتد كه بدليل سردي هوا و يا ريختن آب بر روي آن موجب شكستن سراميك سنسور شده كه باعث اتصال برق سنسور و يا سيگنال بصورت خطا ارسال مي شود.
براي تعويض سنسور اكسيژن ابتدا چند قطره روغن ترمز ريخته تا زنگ آن بدليل حرارت توام باز شود بعد اقدام به آچار انداختن و باز كردن سنسور نماييد.
۴- سنسور دماي آب (WTS=WATER TEMPERATURE SENSOR)يا (CTS)
سنسور دماي آب از نوع (NTC) بوده(يعني مقاومت متغير با ضريب حرارتي منفي) و داخل آن دو عدد سنسور مقاومتي طراحي شده كه يكي از آنها براي ارسال سيگنال به ECU و ديگري به پشت آمپر آب ميرود.(در خودروي پرايد دو تا سنسور جداگانه طراحي شده است)
سنسور دماي آب كار هاي زير را انجام مي دهد:
- ايجاد حالت ساسات در حالت سرد بودن خودرو
- تنظيم زمان پاشش و آدوانس جرقه در موقع گرم شدن خودرو
- در بعضي از مدل ها فن سيستم خنك كننده را فعال مي كند
- انتقال دماي آب به پشت آمپر آب
- تامين سوخت بيشتر براي حالت ساسات خودرو سريع تر روشن شود
- با بالا رفتن دماي موتور و گرم شدن خودرو دور موتور را كاهش تا به دور نرمال برسد
- محل قرارگيري سنسور دماي آب معمولا در اكثر خودرو ها در روي محفظه ترموستات است.
شرح كار سنسور دماي آب (WTC):
با ارسال دماي آب به ECU و با توجه به دماي موتور يا مايع خنك كننده نسبت سوخت و هوا را تصحيح و حالت هايي مثل ساسات را بوجود مي آورد براي بهتر روشن شدن خودرو به كمك سنسور دور آرام مي شتابد و در بعضي از مدل ها سيستم يونيت فن را و آمپر آب روي پنل را نيز فعال مي كند.
عيب يابي سنسور دماي آب (WTC):
در صورت خرابي اگر سنسور دماي زياد را گزارش كند خودرو در هواي سرد روشن نمي شود.
در صورت خرابي اگر سنسور دماي پايين را گزارش كند خودرو به راحتي روشن مي شود ولي بعد از گرم شدن خودرو بد كار ميكند چون گزارش دماي پايين باعث قرار گيري بيشتر در حالت ساسات بوده و در موقع گرم بودن خودرو باعث خام سوزي و مصرف بيشتر سوخت مي شود و در نتيجه موتور بد كار مي كند و دوده سياه در اطراف شمع را مي گيرد.
روش تست اهمي سنسور دماي آب (WTC):
سنسور را از خودرو خارج و اهم متر را به دوسر آن متصل و سنسور را در ظرف آب گرمي مي گذاريم و با دماسنج دماي آب را مشخص كنيم.
سنسور را خارج و آن را در دست گرفته تا دماي آن با دماي بدن مان يكي شود در اين صورت دماي ۴۰ درجه سانتي گراد ، مقاومت تقريبي ۱٫۱۵ كيلو اهم را نشان مي دهد.
در حالت سرد بودن مقاومت در سنسور نسبت به حالت گرم بودن بيشتر است.
در هنگام چك كردن خودرو با دستگاه دياگ اگر ميزان دما را ۴۰- نشان داد سنسور خراب است.
نكته هايي در مورد سنسور دماي آب (WTC):
دماي آب موتور در حالت دور آرام خودرو هاي فن دار در حيطه دماي فشنگي فن است.
اگر در هواي سرد خودرو روشن نشد و فشنگي آب سالم بود به سراغ استپر موتور برويد.
سنسور كمكي سنسور دماي آب (WTC) سنسور دماي هوا (ATC) است.
سنسور دماي آب (WTC) در خودرو هاي كاربراتوري كار يك سوئيچ را انجام ميدهد يعني جريان را قطع يا وصل ميكند ولي در خودرو هاي انژكتوري بصورت يك رئوستا يامقاومت متغيير نسبت به دما است .
در خودرو هاي پژو و سمند وقتي كه حرارت بالاي ۱۱۰ درجه برود لامپ استپ روشن ميشود كه نشان از دماي بالاي موتور دارد.
در دماي بالاي موتور موقعي كه خودرو گرم است ECU بهتر مي تواند ميزان پاشش را كاهش دهد همچنان سوخت بهينه و احتراق را كاملتر مي كند.
در خودرو هاي ۴۰۵ و پارس و سمند سه عدد سنسور آب (WTC) وجود دارد:
۱- رنگ قهوه اي براي كنترل يونيت فن كه داراي دو سيم است.
۲- رنگ سبز براي ECU موتور كه داراي دو سيم است.
۳- رنگ آبي براي پشت آمپر كه داراي يك سيم است.
سنسور دماي آب پرايد نوك مشكي و كانكتور سبز است.
در خودرو هاي RD و پيكان سنسور دماي آب به رنگ آبي است كه داراي سه سيم است دو سيم اول براي ECU گزارش و سيم سوم براي پشت آمپر اطلاع رساني مي كند.
۵- پتانسيومتر دريچه گاز:
اين سنسور سرويس خاصي ندارد و كمكي سنسور مپ (MAP) است. اين قطعه موقعيت دريچه گاز را به ولتاژ تبديل كرده و به (ECU) ارسال مي كند و (ECU) طبق معلومات و اطلاعات ديگر جرم سوخت ارسالي را كنترل مي كند.
اطلاعات ارسالي از پتانسيومتر در موارد ذيل بكار مي رود:
- حالت هاي بسته بودن دريچه گاز يا دور آرام و نيمه باز بودن و باز بودن كامل دريچه گاز
- وضعيت هاي مختلف از قبيل افزايش شتاب و قطع پاشش سوخت را مشخص مي كند.
محل قرار گيري سنسور دريچه گاز:
در روي دريچه گازنصب كه از يك طرف دريچه گاز به سيم و از طرف ديگر داخل سنسور وارد مي شود.
اين سنسور عنصري مقاومتي است كه مقاومت آن وابسته به يك حركت مكانيكي است.
وظايف سنسور دريچه گاز:
در حالت روشن ازطرف (ECU) ولتاژ ۵ ولت مثبت به پايه ۱ و ولتاژ منفي به پايه ۳ متصل ميگردد كه در حالت دور آرام ولتاژ ارسالي صفر است در نتيجه (ECU) تشخيص مي دهد دريچه گاز كاملا بسته است و مدار دور آرام را فعال مي كند و در زمان گاز دادن به خودرو ولتاژي از بين ۰ تا ۵ ولت با توجه به گاز دادن خودرو ارسال تا (ECU) حجم هواي ورودي را محاسبه نموده و ميزان پاشش را تنظيم مي كند و خروجي اين سنسور به دو صورت سيگنال دور هرزگرد يا آرام(IPLE) و سيگنال دور قدرت موتور (PSW) به (ECU) ارسال مي گردد.
روش هاي عيب يابي پتانسيومتر دريچه گاز:
در صورت خرابي باعث قطع سوخت پاش و نوسان در دور هاي بالا مي شود كه ممكن است بخاطر كثيفي يا آب خورده گي سنسور باشد.
در صورت خرابي و سرد بودن خودرو دور موتور تا حد نرمال و در موقع گرم شدن خودرو دور موتور تا حالت (CAT OFF) بالا مي رود. دو روش كلي براي تست سالم بودن اين حسگر وجود دارد كه عبارتند از تست اهمي و تست ولتاژي.
تست اهمي پتانسيومتر:
دستگاه مولتي تستر را در وضعيت اهم متر قرار داده و دو سر پروپ را به دو پايه بيروني وصل ميكنيم بايد مقاومتي حدود ۴ اهم را نمايش دهد حال با دست اهرم گاز را بچرخانيد مقاومت قطعه بايد تغيير كند در غير اين صورت سنسور خراب است.
تست ولتاژي:
دستگاه مولتي تستر را در وضعيت ولت متر قرارداده (DC) (مستقيم)قرارداده و خودرو را روشن مي كنيم دو سوزن را يكي به پايه ۱ و ديگري به پايه ۳ متصل مي كنيم دو سر ولت متر را به دو سوزن وصل مي كنيم و به خودرو گاز مي دهيم ولتاژ بايد ۵ ولت باشد و تغيير نكندسپس سوزن و پروپ ها را به تغذيه ۵ ولت (پايه ۱ ) و ديگري را به ارسال سيگنال (پايه ۲ ) وصل بايد جريان بين ۰ تا ۵ ولت با چرخاندن دريچه گاز تغيير نمايد.
نكات مهم در مورد پتانسيومتر دريچه گاز:
- در بعضي خودروها به اين سنسور حسگر مي گويند نه پتانسيومتر.
- حسگر دريچه گاز در بعضي خودروها قابل تنظيم است در صورتي كه دريچه آن از تنظيم خارج شده باشد كه در قسمت پارامتر هاي دستگاه دياگ زاويه دريچه گاز بايد صفر باشد در غير اين صورت با ابزار مخصوص بايد دريچه را تنظيم كرد.
۶- سنسور دماي هواي ورودي يا IAT
سنسور دماي هواي ورودي يا IAT كه مخفف Intake Air Temperature Sensor مي باشد دماي هواي ورودي به موتور را بررسي مي كند. كامپيوتر موتور يا ECU به اين اطلاعات نياز دارد تا بر اساس آن چگالي هوا را تخمين بزنيد و بتواند نسبت بنزين و هوا را متعادل كند. از آنجايي هواي سرد چگالي بيشتري نسبت به هواي گرم دارد نياز به بنزين بيشتري دارد تا نسبت آنها (بنزين و هوا) يكسان باقي بماند. اين سنسور در خودروهاي قبل از سال ۱۹۹۵ كه مجهز به سيستم OBD-II نبودند ممكن است اسم هايي مانند ACT، VAT، MCT، MAT يا CTS داشته باشد.
چگونگي عملكردIAT:
سنسور IAT معمولا در منيفولد هوا يا دريچه گاز نصب مي شود بنابراين نوك سنسور با هواي ورودي به منيفولد در تماس است. در موتورهايي كه از سنسور MAF (سنجش حجم هواي ورودي) استفاده مي كنند در سنسور MAP (سنجش فشار منيفولد) نيز يك سنسور دماي هوا جاسازي شده است. بعضي از موتورها ممكن است بيش از يك سنسور IAT داشته باشند. (مثلا در موتورهاي V6 و V8 كه دو عدد منيفولد هوا دارند).
سنسور IAT يك نوع دستگاه ترميستور (حرارت سنج) است به اين معنا كه مقاومت الكتريكي آن در واكنش با نوسانات دمايي تغيير مي كند. از اين نظر سنسور IAT مانند سنسور دماي آب عمل مي كند. كامپيوتر موتور يك ولتاژ مرجع (معمولا ۵ ولت) به سنسور IAT ميفرستد و سپس به سيگنال ولتاژي كه از طرف اين سنسور دريافت مي كند توجه كرده و بر اساس آن دماي هوا را محاسبه مي كند. اين سيگنال ولتاژ برگشتي به ECU نسبت به تغييرات دماي هوا تغيير مي كند. در خودروهاي قبل از سال ۱۹۹۵ ممكن است سيگنال حاصل از سنسور دماي هوا براي فعال كردن انژكتور مخصوص استارت هواي سرد نيز استفاده شود.
عوامل خرابي سنسور IAT:
گاهي اوقات نفوذ احتراق ناقص به منيفولد هوا، كربن گرفتگي يا روغني شدن منيفولد هوا مي تواند باعث آغشته شدن نوك سنسور IAT شود كه باعث مي شود واكنش آن نسبت به تغييرات ناگهاني دما كند شود. حرارت و عمر زياد از عوامل ديگري هستند كه باعث تاخير واكنش اين سنسور يا حتي از كار افتادن كامل آن مي شوند. اتصال الكتريكي ضعيف در سنسور نيز خود عامل ديگري در ايجاد مشكل براي سنسور IAT است. خورده شدن يا شل شدن سوكت سنسور يا آسيب ديدن سيمكشي از سنسور تا ECU در ولتاژ خروجي سنسور IAT تاثير مي گذارد.
علائم خرابي سنسور IAT:
اگر سنسور IAT اطلاعات را درست و دقيق نخواند ممكن است ECU اينطور فكر كند كه دماي هوا گرمتر يا سردتر از آنچه واقعا هست باشد و بنابراين در محاسبات نسبت بنزين و هوا دچار اشتباه شود. نتيجه آن پيدايش سوخت غني يا فقير در موتور است كه مشكلاتي از قبيل كاركرد بد موتور هنگام سرد بودن هوا و دور آيدل، لگد زدن يا كله كردن موتور هنگام شتابگيري در حالتي كه موتور سرد باشد و ريپ زدن موتور هنگام گرم بودن آن. اختلال در عملكرد سيستم كنترل گازهاي آلاينده نيز از ديگر تاثيرات منفي معيوب بودن سنسور IAT است.
تشخيص معيوب بودن سنسور IAT
روش سريع براي چك كردن وضعيت سنسور IAT استفاده از دستگاه دياگ براي مقايسه كردن اعداد خروجي آن با اعداد خروجي سنسور دماي آب (هنگام گرم بودن موتور) است. دمايي كه يك سنسور IAT سالم گزارش مي كند معمولا چند درجه خنك تر از خروجي سنسور دماي آب است.
همچنين مي توان مقاومت سنسور IAT را با استفاده از اهم متر تست كرد. كافيست سنسور را از جاي خود در بياوريد و دو سر اهم متر را به پين هاي سنسور يا به سوكت آن متصل كنيد تا مقاومت آن را بسنجيد. توجه داشته باشيد موقع سرد بودن سنسور بايد اين كار را انجام دهيد. سپس با استفاده از سشوار هواي گرم را به نوك سنسور بفرستيد (هرگز از مشعل پروپان استفاده نكنيد) و مجددا مقاومت آن را چك كنيد. توجه كنيد كه با بالا رفتن دما بايد مقاومت سنسور تغيير كند. اگر با بالا رفتن دما تغييري در مقاومت سنسور ايجاد نشود به معيوب بودن سنسور بوده و بايد آن را تعويض كنيد. با بالا رفتن دما، اگر سنسور از نوع حرارت سنج منفي باشد بايد به تدريج مقاومت آن كاهش يابد و اگر از نوع حرارت سنج مثبت باشد بايد به تدريج مقاومت آن بالا رود. اگر ناگهان سنسور مقاومت را بي نهايت نشان دهد يا مقاومت ناچيز و صفر باشد يعني سنسور خراب است.
۷- سنسور ضربه (KNOCK SENSOR):
يك نوع سنسور پيزو الكتريك است (ضربه را تبديل به توليد برق مي كند) كه داخل دو قاب مرتعش چدني قرار دارد. سنسور ضربه دو نوع است يكي دو سيم و ديگري سه سيم است كه در صورت سه سيم بودن سيم سوم مربوط به پارازيت گير (غلاف شيلد) است كه معمولا سيم آن مثل كابل آنتن تلويزيون رنگي است و به رنگ سفيد و مشكي است. سنسور ضربه بدون سنسور كمكي است.
محل قرار گيري سنسور ضربه (KNOCK):
در موتور هاي چهار سيلندر در صورتي كه يك سنسور باشد بين سيلندر ۲ و ۳ قرار دارد و در صورتي كه دو سنسور داشته باشد بين سيلندر هاي ۱و۲ وبين ۳ و۴ مي باشد و در موتور هاي شش سيلندر (V) شكل يا خورجيني معمولا دو عدد است يكي آن طرف بلوكه سيلندر و يكي اين طرف بلوكه براي بدست آوردن ارتعاشات هر دو طرف موتور.
كار سنسور اين است كه ضربات ناشي از خود سوزي (احتراق زود رس) را كه كوبش ايجاد مي كند به (ECU) گزارش و (ECU) با ريتارد كردن جرقه ضربات حاصله را از بين مي برد.
براي بر طرف كردن خطا هاي سنسور ضربه پيچ سنسور را فقط حدودا ۲/۲ كيلو گرم متر بايد محكم كرد چون شل بودن آن باعث لقي سنسور و ارسال سيگنال خطا به (ECU) و روشن ماندن چراغ عيب ياب مي شود و سفت بودن بيش از اندازه آن باعث سري شدن دو قاب مرتعش مي شود.
عيب يابي سنسور ضربه (KNOCK SENSOR):
در صورت خرابي اين سنسور موتور با لرزش كار ميكند و دماي آب نيز بالا مي رود. بدليل ساختار داخلي اين قطعه تست اهمي ندارد.
در خودرو هاي جديد براي تفكيك ضربات حاصل از خود سوزي موتور و ضربات حاصل از لرزش خودرو در حين راننده گي سنسوري با همين كيفيت به نام سنسور شتاب روي بدنه خودرو نصب است.
تغييراتي كه در هنگام رانندگي در جاده هاي ناهموار در دور موتور ايجاد مي شود ممكن است به عنوان احتراق ناقص در سيلندر ها گزارش شوند تفاوت ميان تغييرات دور موتور به دليل ناهمواريهاي جاده و احتراق ناقص توسط سنسور شتاب گزارش مي شود و شتاب سنج در شرايط ناهموار جاده موقتا عملكرد سنسور ضربه را غير فعال مي كند.
۸- استپر موتور Idling Regulation Step Motor:
وظيفه اصلي اين قطعه، روشن نگه داشتن خودرو در حالت دور آرام است. اين قطعه وظيفه بسيار مهمتري نيز دارد. هنگامي كه كولر را روشن ميكنيم، كمپرسور بار خود را روي موتور وارد ميكند. براي جبران آن، استپ موتور ژيگلور مربوطه را كمي به عقب تر مي كشد. تا خود به خود گاز كمي زياد شود. اگر سنسور ضربه نيز نصب شده بود استپ وظيفه گسترده تري داشت. در اين حالت استپ موتور بايد در هر لحظه سوزن ژيگلور مربوطه را طوري عقب و جلو مي كرد تا ضربه حس شده توسط سنسور ضربه ، ناشي از احتراق ناقص سوخت، به گونه مناسبي جبران شده و يا بهبود يابد. استپ موتور كار ساسات را نيز انجام ميدهد. در هنگامي كه خودرو سرد است سوزن آن طوري تنظيم ميشود كه خودرو با اولين استارت روشن شود. كار ديگر استپ موتور، تنظيم هواي مورد مصرف سيلندرها در زمان رها كردن گاز است. در خودروهايي كه فاقد اين سيستم هستند با رها كردن گاز، تنظيم سوخت و هوا به علت بسته شدن دريچه گاز به هم ميخورد و ديده ميشود كه به هنگام رها كردن گاز، خودرو به طور لحظه اي دود ميكند. اما در اين سيستم با وجود استپ موتور ديگر اين مشكل وجود ندارد. محل قرارگيري استپ موتور ، روي هوزينگ هواي ورودي است.
خرابي استپ:
- خاموش شدن ماشين به خصوص در زمان رها كردن ناگهاني پدال گاز.
- كاهش دور موتور به مقدار قابل توجه در زمان گرفتن كولر ودور ارام خودرو.
- گاز خوردن بي دليل پس از روشن شدن موتور خودرو.
- ثابت نبودن بي دليل دور موتور در دور آرام و كاهش افازيش دور خودرو بدون دليل.
همچنين بخوانيد: آموزش تصويري عيب يابي موتور خودرو به زبان ساده
۹- سنسور سرعت (كيلومتر شمار VSS):
سنسور سرعت يكي از سنسورهاي مهم در خودرو است كه خرابي آن باعث عدم كاركرد و نمايش ميزان سرعت خودرو در پشت آمپر مي شود كه مكان آن هم در قسمتي از گيربكس مي باشد حال به علائم خرابي آن خواهيم پرداخت.
اين سنسور درست بر روي دنده كيلومتر قرار گرفته و سرعت وسيله نقليه را به ECU اطلاع ميدهد.
وظايف سنسور سرعت:
۱- مشخص كردن سرعت وسيله نقليه
۲- تثبيت كردن دور آرام موتور در هنگام حركت خودرو
۳- بهينه كردن شتاب خودرو
۴- كاهش دادن نوسانات موتور
اين سنسور از اثر هال بهره برده (Hall effect) و با دريافت ولتاژ ۱۲+ و گردش پينيون درگير با دنده كيلومتر خودرو در هر متر ۵ ايمپاليس و در هر دور چرخش موتور ۸ ايمپاليس به ECU ارسال ميكند و ECU با توجه به اطلاعات دريافتي موارد زير را انجام ميدهد:
۱- سرعت وسيله نقليه را مشخص كرده و به نمايش دهنده ها ارسال ميكند.
۲- دور آرام موتور را در هنگام تغيير وضعيت حركت خودرو تثبيت كرده و نوسانات موتور را كاهش ميدهد.
۳- شتاب خودرو را بهينه ميكند.
۴- نسبت دنده چرخ دنده درگير را مشخص ميكند.
عيوب ناشي از خرابي اين سنسور
- موقع ترمز ناگهاني و يا روي دست انداز ها خودرو تمايل به خاموش شدن دارد.
- در سربالايي ها و در هنگام دنده معكوس دادن خودرو ريپ ميزند و كله ميكند.
- خودرو در دنده ۲ كله ميكند.
- عقربه كيلومتر شمار شلاق زده و از يك حد بالاتر نميرود.
نكته: اين عيب ها در صورت خوردگي دنده كيلومتر نيز پيش مي آيد.
نكته: در پيكان سنسور داراي سوراخي است كه بايد آنرا با چسب پوشاند تا آب وارد آن نشود.
۱۰- سنسور جريان هوا:
اين سنسور ميزان هواي ورودي را با اندازه گيري جريان بخشي از آن مي سنجد. محل استقرار اين سنسور در قسمت محفظه ورودي هوا است. تنها يك سيم داغ تشكيل دهنده اين سنسور است. قطعه ECU در اين بين وظيفه كنترل نمودن دماي اين سيم را بر عهده دارد. با ورود جريان هواي زياد اين سيم داغ مذكور كمي خنك تر مي شود ولي اي سي يو كه قصد دارد تا دماي سيم داغ را ثابت نگاه دارد جريان الكتريكي بيشتري را وارد مي كند تا سيم گرم بماند چراكه با عبور جريان الكتريكي سيم داغ تر مي شود.
بنابراين هر چه جريان هوا بيشتر شود تلفات دما بيشتر مي شود و براي جبران آن بايد جريان بيشتري تزريق گردد بنابراين ECU ميزان فلو يا جريان هوا را با توجه به جريان الكتريكي تزريقي مي تواند اندازه گيري كند.
۱۱- سنسور موقعيت ميل سوپاپ (cmp يا camshft position sensor)
سنسور موقعيت ميل سوپاپ وظيفه دارد كه موقعيت سيلندر ۱ را اندازه گيري كرده و به واحد كنترل الكترونيكي ارسال ميكند.تا ترتيب پاشش سوخت مشخص شود.
وظايف سنسور ميل سوپاپ:
تفكيك موقعيت سيلندر يك در نقطه مرگ بالا نسبت به موقعيت اعلام شده توسط سنسور دور موتور
كوئل و انژكتور ها را كنترل تا در مد ترتيبي عمل كنند
مقدار آوانس جرقه را براي جلوگيري از پديده ضربه يا كوبش كنترل مي كند
شناسايي سيلندر ها براي جرقه و پاشش در مرحله هاي مختلف
احتراق ناقص را مشخص مي كند
محل قرار گيري سنسور موقعيت ميل سوپاپ:
اين سنسور در قسمت انتهاي ميل سوپاپ و در مقابل يك زائده دايره اي شكل قراردارد ( كه اين زائده ۱۸۰ درجه برجسته و ۱۸۰ درجه تو رفته)
ساختار داخلي سنسور موقعيت ميل سوپاپ:
اين سنسور شامل يك المنت سنسو رهال و يك قطعه نيمه هادي مي باشد كه جريان ار آن عبور مي كند.
شرح كار سنسور موقعيت ميل سوپاپ:
اين سنسور با اثر الكتريكي مغناطيسي هال كار مي كند بدين ترتيب كه جريان در داخل اين سنسور توسط يك ميدان مغناطيسي منحرف مي شود و ولتاژ دو سر سنسور تغيير و باعث ايجاد پالس هاي مربعي شكل مي گردد هر گاه بر آمده گي انتهاي ميل سوپاپ از جلوي اين سنسور عبور كند به علت ولتاژ منفي سطح فاز ميدان تغيير كرده و سيگنال ارسال شده به (ECU) صفر مي شود در زماني كه بر آمده گي ميل سوپاپ روبروي سنسور قرارندارد سيگنال ارسالي ۱۲ ولت مثبت مي باشد.
عيب يابي سنسور موقعيت ميل سوپاپ: در صورت خرابي اين سنسور ، خودرو ريتارد كار مي كند لازم به ذكر است كه اين سنسور در خودرو هاي با انژكتور ترتيبي استفاده مي شود در صورت خرابي اين سنسور پاشش سوخت از حالت ترتيبي به حالت پاشش سوخت نيمه ترتيبي تبديل مي شود و مصرف سوخت بالا مي رود
اين سنسور در خودرو هاي پارس ELX و سمند سرير و زانتيا و پژو ۲۰۶ تيپ ۵ و۶ و پرايد مدل S2000 استفاده شده است.
۱۲-سنسور ناك (ks يا knock sensor)
وظيفه دارد كه ميزان ناك يا كوبش در زمان احتراق ناقص اندازه گيري كند. و ecu اوانس جرقه را كاهش و به سمت ريتارد ميبرد ضمن اين كار غلظت سوخت افزايش يافته تا كوبش متوقف شود.
در اين پست بيش از ۱۰ سنسور مهم خودرو را به شما معرفي كرديم. اميدواريم كه با آشنايي با اين قطعات مهم خودرو از وسيله نقليه خود به بهترين شكل ممكن نگهداري نماييد. همچنين اگر سؤال مرتبطي در اين خصوص داشتيد مي توانيد در بخش نظرات آنها را با ما در ميان بگذاريد.