در مبحث اشنايي با كار موتور در دو زمان مكش و تخليه فرض شد كه سوپاپ هوا و دود در نقطه اي مرگ بالا و مرگ پايين باز و بسته مي شود قبلا نيز توضيح داده شد كه در تعريف چهار عمل زمان تئوري باز و بسته شدن سوپاپها بيان شده است در صورتي كه عملا و همانطوريكه از روي شكل مشخص مي باشد سوپاپ دود در زمان احتراق 45 در جه قبل از نقطه مرگ پايين باز مي شود البته قابل ذكر است
كه اين مقدار در ماشينهاي مختلف با هم فرق دارند و تا 5 درجه بعد از نقطه مرگ بالا يعني در زمان مكش
باز نگهداشته شود اين زمان بخاطر اين است كه مقداري بيشتر دود از سيلندر خارج گردد موقعيكه سوپاپ
دود 45 درجه قبل از نقطه مرگ پايين باز مي شود فشار گاز بميزان قابل توجهي تنزل پيدا مي كند و مقدار
كمي قدرت تلف مي گردد ولي در عوض مقدار بيشتري دود از سيلندر خارج مي شود و به تنفس موتور
كمك مي كند به همين ترتيب باز كذاشتن سوپاپ گاز تا 45 درجه بعد از نقطه مرگ پايين در زمان تراكم به
مخلوط گاز زمان بيشتري براي وارد شدن به سيلندر مي دهد تايمينك سوپاپ بستگي به شكل برامدگي
بادامك ميل سوپاپ و ارتباط چرخ دنده يا چرخ زنجير ميل لنگ و يل سوپاپ دارد تغيير دادن وضعيت چرخ
دنده ها نسبت به يكديگر زمان باز و بسته شدن سوپاپها را تغيير مي دهد مقدار باز شدن زودتر از موقع را
اوانس يا پيش عمل و دير بسته شدن پيش از موقع را ريتارد يا پس عمل مي گويند
دليل وجود اوانس سوپاپ هوا (تايمينگ سوپاپ ها )
1- كمك به خروج دود 2- بالاتر رفتن راندمان حجمي بعلت بيشتر باز بودن سوپاپ هوا
دليل وجود ريتارد سوپاپ هوا (تايمينگ سوپاپ ها )
بالاتر رفتن راندمان حجمي – پر شدن بيشتر بخاطر سرعت هوا بعلت فشار منفي خلا كه بر اثر پايين رفتن
پيستون بوجود امده است
دليل وجود اوانس سوپاپ دود (تايمينگ سوپاپ ها )
براي اينكه زمان بيشتري براي تخليه دود – پايين امدن فشار هوا در اواخر مرحله احتراق و جلوگيري از
فشار دود در مرحله تخليه
دليل وجود ريتارد سوپاپ دود (تايمينگ سوپاپ ها )
كمك به تخليه كامل دود بر اثر سردي و گرمي مخلوط و دود –باز بودن بيشتر براي تخليه كاملتر
فيلر گيري موتور و لزوم ان
فيلر گيري يكي از مهمترين و ضروري ترين عملي است كه تعمير كار بايد اين عمل (فيلرزدن )را انجام دهد
هر جسمي بر اثر حرارت منبسط شده و بر طول و قطر و حجمش افزوده مي شود قطعاتي كه در موتور
بكار رفته اند در مقابل حرارت انبساط پيدا مي كنند كه در هنگام طراحي موتور با محاسبه اين مقدار
انبساط را بخوبي جبران مي كنند يكي از سيستمهاي كه انبساط در انها محسوس بوده و براي كار موتور
تاثير بسزايي دارد سيستم حركت سوپاپها مي باشد كه كارخانه سازنده با توجه به جنس و حجم و ضريب
انبساط قطعات مقداري فاصله بين انها در نظر گرفته است تا در هنگام انبساط اين فاصله پر شود و كار باز
و بسته شدن سوپاپها مختل نگردد در صورت عدم وجود اين لقي قطعات در برابر گرما منبسط شده و
چون ميدان حركتي در جهت طولي ندارند به هم فشار اورده باعث سائيدگي تاب برداشتن و خرابي
قطعات مي گردند مقدار اين لقي توسط كارخانجات سازنده اندازه گيري و اعلام شده و انرا با فيلر اندازه
و تنظيم ميكنند
نكات لازم براي فيلر گيري موتور
1- شناخت سوپاپها براي فيلر گيري 2- مقدار لقي و فاصله مجازي كه بايد براي سوپاپها با فيلر ميزان
كنيم بدست اورده باشيم 3- اين مقدار لقي بسته به دستور كارخانه بايد در حالت سرد يا گرم براي
فيلر گيري موتور ماشين ضروري است 4- شناخت احتراق سيلندر هاي مورد نظر براي فيلر گيري از
راههاي مختلف 5- اماده كردن فيلر با شناخت نوع ماشين و تبديل فيلر در صورت نياز قبل از تشريح
فيلر گيري به شناخت حالات و بدست اوردن ترتيب ان مي پردازيم
قيچي سوپاپهاي موتور
قيچي سواپ ها در كار موتور تاثير زيادي دارد براي اينكه يك سيلندر در حالت تنفس قرار گيرد لازم است
سوپاپ هواي ان شروع به باز شدن كند وقتي كه پيستون از نقطه مرگ بالا بطرف نقطه مرگ پايين حركت
مي كند و سوپاپ هوا باز است و در حالت تخليه كه پيستون از نقطه مرگ پايين به طرف نقطه مرگ بالا
حركت مي كند سوپاپ دود باز است تا دود از داخل سيلندر تخليه شود در قسمت تايمينگ سوپاپها ديديم
كه سوپاپ هوا چند درجه مانده كه پيستون به نقطه مرگ بالا برسد باز شده كه اين نوع باز شدن را
اوانس سوپاپ هوا ناميديم زماني كه ميل لنگ را مي چرخانيم ابتدا سوپاپ دود باز شده تا در زمان تخليه
دود تخليه شود و سپس سوپاپ دود شروع به بسته شدن كرده و در انتهاي بسته شدن سوپاپ دود
دود سوپاپ هوا شروع به باز شدن مي كند اين حالت يعني اخر بسته شدن سوپاپ دود و اول باز شدن
سوپاپ هوا را قيچي سوپاپ (تعمير خودرو اله كلنگي) يا بالانس مي گويند باز و بسته شدن سوپاپ را ميتوان از روي
فنر يا حالات اسبك و در موتورهاي ميل سوپاپ رو ز شكل بادامك ميل سوپاپ تشخيص داد براي فيلر
گيري صحيح بايد زمان سوپاپ ها و فاصله اسبك يا تايپت را با هم ميزان كرد كه تايمينگ سوپاپها در انها
تاثير نداشته باشد و با توجه به دياگرام سوپاپ متوجه مي شويم زماني كه پيستون در حالت احتراق
است تايمينگ سوپاپ ها در ان هيچ گونه تاثيري ندارد پس بهترين حالت براي فيلر گيري زماني است كه
يك سيلندر در اول حالت احتراق باشد و پيستون در نقطه مرگ بالا باشد در مجموع دانستن قيچي
سوپاپها براي يك تعمير كار ضروري مي باشد
منبع : اتومكانيك به زبان ساده ( مهندس احمد امير تيموري)