آشنايي با سيستم اتومبيل هاي انژكتوري (بخش ۱)

اتومبيلهاي انژكتوري اساساً داراي سه مجموعه به نامهاي حسگرها SENSORs)) ، عملگرها (ACTUATORs) و واحد كنترل الكترونيك (ECU) هستند . درواقع سنسورها مي توانند به مثابه اندام حسي انسان مانند چشم و گوش و... باشند كه با ارسال پيغام به مغز (واحد كنترل)وضعيت موجود را گزارش مي كنند . اين واحد نيز با تجزيه وپردازش اطلاعات به اندام حركتي مانند دست و پا (كه همتاي آنها در اتومبيل، عملگرها هستند) فرمانهاي لازم را داده و بدين ترتيب مديريت سيستم را بر عهده دارد.

اتومبيلهاي انژكتوري به علت كنترل الكترونيكي اعمال شده روي سيستم سوخت رساني ومتعاقب آن عكس العمل سريعتر اجزاء ، داراي راندمان و شتاب بالاتري مي باشند. حذف قطعاتي مانند كاربراتور و استفاده ازواحد كنترل الكترونيكي ، انژكتور، ريل سوخت و... با عمر مفيد بيشتر،كارآيي بالاتر و همچنين سهولت عيب يابي و تعويض قطعات در صورت لزوم از ديگر مزاياي سيستم انژكتوري مي‌باشد.

· مزاياي استفاده از سيستم سوخت رساني جانسون كنترلز

كيت جانسون كنترلز كه از مدلهاي S2000 ساژم فرانسه مي باشد از سيستم DLI (Distributor –Less Ignition) بهره جسته وبا حذف دلكو و استفاده ازكويل دوبل جرقه را به صورت مستقيم ازكويل و بطور همزمان در سيلندرهاي قرينه(1و4)(2و3)اعمال مي كند. از مزاياي ديگر اين كيت استفاده از سنسور ضربه ودر نتيجه كاهش صدمات ناشي از پديده ضربه در موتور و ذوب شدن پيستون است. همچنين عدم نياز به استفاده از سيستم EGR ، استفاده از سوئيچ ثقلي، استفاده از چراغ MIL، استفاده از كاتاليست كانورتر،كاهش آلايندگي هوا و... از مزاياي اين كيت محسوب مي گردد.

· معرفي سيستم

الف: واحد كنترل الكترونيك ECU(Electronic Control Unit)

اين واحد بادريافت سيگنالهاي مورد نياز خود از 8 سنسور وپس از تبديل آنها به مقادير عددي وپردازش اطلاعات ، فرمانهاي لازم را به 8 عملگر تحت كنترل خود ارسال مي كند.اين واحد داراي دونوع حافظه موقت ودائم است بطوريكه حافظه دائم محل قرار گيري جداول عملكردي موتور است ­و با برداشتن سر باطري از بين نمي رود. شايان ذكر است كه حافظه موقت كه فضايي براي دريافت اطلاعات ارسالي از سنسورها و پردازش آنها مي باشد با برداشتن سر باطري از بين خواهد رفت .

پارامترهاي ورودي به ECUازطريق سنسورهاي مربوطه به شرح زير است

واحد كنترل الكترونيكي از پارامترهاي ورودي خودجهت كنترل مقادير زير استفاده ميكند:

· ميزان و زمان پاشش سوخت

· تايمينگ جرقه(زمان جرقه و زاويه داول)

· دور آرام موتور

· عملكرد پمپ بنزين

· عملكرد شير برقي كنيستر

· قطع تزريق سوخت در زمان لازم

· سيستم عيب يابي

همچنين از اطلاعات ارسالي به ECU براي نمايش دور موتور ،دماي سيستم خنك كننده و سرعت اتومبيل نيز استفاده مي شود.

درنمودارشماتيك ذيل پارامترهاي ورودي و خروجي ECU نشان داده شده است.

Ž سنسورها (SENSORS):

در اين سيستم 8 سنسور وظيفه ارسال گزارش از وضعيت عملكرد موتور وشرايط موجود به ECU را برعهده دارند كه به شرح ذيل مي باشند:

1.سنسور دور موتور و موقعيت ميل لنگ:

اين سنسور بر روي پوسته كلاج نصب گرديده و اطلاعات مربوط به ميزان دور موتور و نقطه مرگ بالا (TDC)درسيلندرهاي1و4 را به ECU گزارش مي كند.

فلايويل كه با ميل لنگ ونهايتاً موتورهم دور است با عبور دادن دندانه هاي خوداز مقابل سنسور، ولتاژي را درآن القاء ميكندكه با ارسال اين ولتاژبهECU ميزان دور موتور محاسبه مي‌گردد. عبور نقطه اي ازفلايويل از مقابل سنسوركه درآن جاي يك دندانه خالي است باعث عدم القاءولتاژ مي شود. اين نقطه ، نقطه مرگ بالاي سيلندر 1و4 خواهد بود. خرابي يا عدم عملكرد اين سنسور منجر به عدم روشن شدن موتور مي گردد.

2.سنسور موقعيت ميل سوپاپ:

وظيفه اين سنسور تعيين موقعيت TDC سيلندر 1 و تفكيك آن از موقعيت اندازه گيري شده توسط سنسور دور موتور است. اين كار از طريق تشخيص شيار ايجاد شده روي ميل بادامك انجام مي گيرد.محل قرار گيري اين سنسور بر روي ميل سوپاپ ميباشد.

3.سنسور فشار منيفولد و دماي هواي ورودي:(MAP&ATS)

اين سنسور اطلاعات مربوط به دماي هواي ورودي و فشار داخل منيفولد را بطور پيوسته به ECU گزارش مي كند. دماي هوا از طريق يك مقاومت NTC (با افزايش دما مقاومت آن كاهش مي يابد) و فشار هوا نيز از طريق يك سنسور پيزوالكتريك كه با اعمال فشارهاي مختلف ، ولتاژهاي مختلفي صادر مي كند مورد محاسبه قرار مي‌گيرد. خرابي يا عدم عملكرد هر كدام از سنسورهاي فوق منجر به نامنظم كار كردن موتور مي‌گردد.

4.سنسور دماي مايع خنك كننده (CTS):

اين سنسور دماي مايع خنك كننده را اندازه گيري كرده و اطلاعات مربوطه را به ECU گزارش مي كند. اين سنسور نيز از نوع مقاومتي NTC ميباشد.تجربه نشان داده است كه اگر دماي گزارش شده 40- درجه سانتيگراد باشد ارتباط سنسور با ECU قطع شده است.

5.سنسور سرعت اتومبيل(VSS):

اين سنسور بر روي دنده كيلومتر شمار گيربكس نصب گرديده و سيگنالي متناسب با سرعت شفت خروجي توليد مي نمايد.

6.سنسور اكسيژن(O2 SENSOR):

اين سنسور در مسير گازهاي خروجي اگزوز و روي منيفولد مابين موتور و مبدل كاتاليستي نصب مي شود.غلظت مخلوط سوخت وهوا از طريق محاسبه ميزان اكسيژن موجود در دود محاسبه شده و به ECU گزارش مي گردد.اين داده ها بوسيله ولتاژي بين 0-1 ولت به ECU ارسال مي گردد كه هر چه ولتاژ ارسالي بالاتر باشد ، مخلوط غليظ تر است.

7.سنسور ضربه( KNOCK SENSOR):

اين سنسور اطلاعات مربوط به ناك (ضربه) در موتور را به ECU گزارش مي‌كند . ضربه پديده اي است ارتعاشي ناشي از احتراق زود هنگام سوخت در سيلندر(آوانس بيش از حد ). اگر ارتعاش بيش از kz12 به ECU گزارش شود جرقه ريتارد خواهد شد.

8.سنسور موقعيت دريچه گاز(TPS ):

اين سنسور كه روي دريچه گاز(Throttle Body ) نصب ميشود يك پتانسيومتر جهت تشخيص لحظه اي موقعيت دريچه گاز و ارسال آن به ECU ميباشد.آموزش مكانيك خودرو واحدكنترل از اين طريق وضعيت هاي دورآرام ، تمام بار يا شتابگيري يا كاهش سرعت را تفكيك مينمايد.ولتاز ارسالي اين سنسور بين 5/0- 5 ولت تغيير مي كند.

گردآوري : مجيد مافي نژاد (سازمان فني و حرفه اي)